در سالهای اخیر، مسئلهی رفاه در محیط کار برای کارکنان و سازمانها اهمیت زیادی پیدا کرده است. 71 درصد از مدیران منابع انسانی گفتهاند سازمانشان مجموعهای از خدمات رفاهی اثربخش را ارائه میکند و 72 درصد از آنان به اهمیت رفاه اشاره کردند.
علیرغم این تلاشها، 34 درصد کارکنان گزارش دادهاند که احساس میکنند خسته و فرسوده شدهاند، بیش از حد توانشان کار میکنند و انرژی ندارند.
سرمایهگذاری و صحبت دربارهی این موضوع به تنهایی مشکل را حل نمیکند: 83 درصد از رهبران منابع انسانی معتقدند که میزان خستگی کارکنان در طول سال گذشته ثابت مانده یا افزایش یافته است.
این مسئله همچون مانعی عمل میکند که اجازه نمیدهد کارکنان بهترین عملکرد خود را ارائه کنند و آنها را حفظ نمایند. و اگر برای حل آن چارهای اندیشیده نشود، در نهایت منجر به فرسودگی شغلی خواهد شد.
36 درصد از مدیران منابع انسانی بر این باروند که کارکنان برتر، نسبت به سایر همکاران خود، ساعات بیشتری کار میکنند. کار کردن در ساعات طولانی، که اغلب به بهای رفاه فرد تمام میشود، لزوماً باعث نمیشود که آن فرد عملکرد بالایی داشته باشد. بلکه در واقع، با ایجاد خستگی و فرسودگی شغلی میتواند نتیجه معکوس ایجاد کند.
رفاه نهادینه در کار
چنین مفروضاتی دربارهی عملکرد بالا میتواند ممکن است پس از مدتی در سازمان جا بیفتد و رفاه و عملکرد را در مقابل یکدیگر قرار دهد. در واقع یعنی کارکنان مجبور خواهند شد که یکی از آنها را انتخاب کنند. 43 درصد از کارکنانی که مدیرانشان به نشانههای کمبود رفاه در محیط کار توجه داشتهاند، هنگام صحبت کردن دربارهی رفاه و نیازشان به کمک در این رابطه احساس راحتی نمیکنند.
کارکنان باید سرعتی پایدار را برای انجام کارهای خود تنظیم کنند تا بدون احساس خستگی و فرسودگی، بهترین عملکرد خود را ارائه نمایند. سازمانها میتوانند با نهادینهسازی رفاه در محیط کار، کارکنان را دربارهی تصمیمات و انتخابهایی که در رابطه با عملکردشان دارند راهنمایی کنند. به این ترتیب، افراد دیگر تقابل چندانی بین رفاه و عملکرد حس نخواهند کرد.
رفاه نهادینهشده نهتنها به کارکنان اجازه میدهد تا بیشتر مراقب خودشان باشند، بلکه چارچوبی را ایجاد میکند که استراحت و رفاه را در ملاحضات استراتژیک و رویکرد روزمرهی آنان میگنجاند.
با فراهم کردن رفاه نهادینهشده میتوان خستگی کارکنان را تا 41 درصد کاهش داد. کارکنانی که در سازمان آنها به رفاه اهمیت داده شده و نهادینه شده است، نسبت به کارکنانی که سازمان آنها صرفاً روی موضوع رفاه در محیط کار تأکید میکند، 2.8 برابر بیشتر به عملکرد خوب دست پیدا میکنند.
برای نهادینه ساختن رفاه در محیط کار، مدیران منابع انسانی باید:
- رفاه کارکنان را در استراتژی سازمانی بگنجانند تا آن را به یک اولویت ملموس تبدیل کنند.
- اقدامات مربوط به رفاه را به بخشی از کار تبدیل کنند تا منابع اصلی خستگی مزمن کارکنان را برطرف سازند.
1. گنجاندن رفاه کارکنان در استراتژی سازمانی
برای اینکه سلامتی به بخشی ملموس از استراتژی سازمان تبدیل شود، مدیران ارشد منابع انسانی باید چشمانداز شفافی از یک محیط کاری سالم و دارای رفاه ارائه کنند. برای این کار، آنها باید بتوانند وضعیت رفاهی فعلی کارکنان را تشخیص داده و گروههای پرخطر را شناسایی کنند.
سازمانها با تعریف «رفاه در محیط کار» بر آن دسته از مولفههای رفاه که میتوانند مستقیماً بر کارکنان تاثیر بگذارند تمرکز میکنند. سپس، میتوانند آنها را در برنامههای استراتژیک خود بگنجانند.
2. تبدیل کردن اقدامات رفاه به بخشی از کار
بهمنظور بهبود تجربهی روزانهی کارکنان، مدیران منابع انسانی باید اقداماتی را انجام دهند که منابع سیستمیک خستگی، مانند فرآیندها یا حجم کاری نامتعادل را هدف قرار دهد. چنین تکنیکهای پیشگیرانهای میتواند به رفع نیازهای رفاهی کارکنان کمک کند.
به این ترتیب، مدیران ارشد منابع انسانی میتوانند برای مسائلی که بخش منابع انسانی معمولاً در سطح فردی کارکنان به آنها رسیدگی میکرد، مثل کاهش بهرهوری و کاهش انگیزه برای کار، راهحلهایی اساسی ارائه کنند. گرچه میزان سرمایهگذاری بر اساس نیازها و اولویتهای سازمان متفاوت خواهد بود، میتوان اقدامات رفاهی را در جلسات، برنامهها، فرآیندها، طراحی نقشها و ترکیب تیم گنجاند.
جدول 1 سوالاتی را نشان میدهد که مدیران ارشد منابع انسانی میتوانند از آنها بهعنوان نقطه شروعی برای شناسایی فرصتهای تبدیل اقدامات رفاهی به بخشی از کار استفاده کنند، و برای هر یک مثالی نیز آورده شده است.
جمعبندی
حل مسئلهی خستگی کارکنان برای حفظ عملکرد قوی و پایدار ضروری است. زمانی که رفاه به درستی و بهشکلی شفاف تعریف شود، میتواند به بخشی از گفتگوهای استراتژیک تبدیل گردد؛ در واقع سازمان میتواند آنها در کار روزانهی کارکنان نهادینه سازد. رفاه نهادینه به کارکنان کمک میکند تا ببینند که چگونه رفاه شخصی خودشان بهطور مستقیم توانایی آنها را برای به ارائهی بهترین عملکردشان افزایش میدهد.
منبع: ماهنامه رهبران منابع انسانی موسسه گارتنر- Gartner HR Leaders Monthly-June 2023