از نگاه کارکنان، مزایای کار منعطف مشخص است، و کار منعطف را می‌توان آرزوی هر کارمند دانست. چه کسی دوست ندارد کار خود را در زمان و مکان دلخواهش انجام دهد؟ اما وقتی موضوع از دید کارفرما مطرح می‌شود، پاسخ تا این حد روشن نیست. اگرچه شما به عنوان کارفرما ترجیح می‌دهید رضایت کارکنانتان را (با فراهم کردن انعطاف‌پذیری) تامین کنید، در عین حال نگرانی‌هایی نیز در خصوص کاهش بهره‌وری، از دست رفتن امکان نظارت بر افراد، و احتمال از هم گسستگی تیم‌ها خواهید داشت. در نهایت، نمی‌توان به این سوال دردسرساز یک پاسخ قطعی داد؛ بلکه نیازهای منحصربفرد هر کسب‌وکاری تعیین می‌کند که آیا ساعت کاری منعطف برای آن‌ها مناسب است یا خیر. هنگام پاسخ دادن به این سوال، بهتر است اهمیت هر یک از مزایا و و معایب را به طور جداگانه بررسی کنید.
مزایای بهره بردن از ساعت کاری منعطف
اگر قصد درخواست ساعت کاری منعطف را دارید، احتمالا از قبل درباره مزایای متعدد آن فکر کرده‌اید. کار منعطف به شما در رسیدگی به سایر وظایفتان نظیر آوردن فرزندان از مدرسه کمک می‌کند. همچنین با هماهنگ کردن برنامه کاری خود با شریک زندگیتان، می‌توانید هزینه مراقبت از فرزندان (نظیر مهدکودک یا گرفتن پرستار) را کاهش دهید.
1-کار منعطف منجر به ارتقای بهره‌وری می‌شود
از آنجاکه کار منعطف به شما اجازه می‌دهد تا هرگاه انرژی و روحیه بیشتری دارید کار کنید، منجر به افزایش بهره‌وری شما می‌گردد. بطور مثال اگر فرد سحرخیزی باشید، می‌توانید زودتر از ساعت کاری مرسوم کار خود را شروع کرده و زودتر نیز آن را تمام کنید.
2- کاهش هزینه‌های سربار
کار کردن از خانه یا یک فضای کاری اشتراکی می‌تواند هزینه و زمان رفت‌وآمد را تا حد زیادی کاهش دهد. کاهش هزینه و زمان رفت‌وآمد (احتمالا به‌خاطر آن‌که می‌توانید در ساعات غیر از اوج ترافیک رفت‌وآمد کنید) می‌تواند آثار مثبت دیگری نظیر کاهش استرس و تاخیر کارکنان را نیز در پی داشته باشد.
برای کارفرما نیز، کار منعطف با کاهش نیاز به فضا و تجهیزات دفتری و همچنین کاهش هزینه‌های ایاب و ذهاب کارکنان، منجر به کاهش هزینه‌های سربار می‌شود.
3- بهبود روحیه کارکنان
برنامه کاری منعطف با کاهش استرس، به ارتقای سلامت کارکنان منجر شده، و وفاداری آن‌ها را تقویت می‌کند. ارتقای روحیه همچنین باعث کاهش غیبت افراد شده و بهره‌وری را بهبود می‌دهد. با وجود تفاوت در ساعت کاری کارکنان و نیز استفاده بیشتر از فناوری، کارفرما این امکان را خواهد داشت که زمان و محدوده خدمت‌رسانی به مشتریان را گسترده‌تر کند.
4- فراهم کردن امکان مراقبت از فرزندان در حین کار
یکی از واقعیت‌های زندگی مدرن این است که معمولا والدین در یک خانواده، هر دو به‌صورت تمام‌وقت کار می‌کنند. به همین خاطر، فراهم شدن امکان مراقبت از فرزندان و کار کردن به طور همزمان، مزیتی فوق‌العاده برای آن‌ها محسوب می‌شود. فراهم شدن امکان تنظیم ساعت کار براساس وظایف والدگری، منجر به کاهش استرس افراد شده و حداکثر ظرفیت بهره‌وری آن‌ها را محقق می‌کند.
معایب ساعت کاری منعطف
کارکنان به لحاظ قانونی می‌توانند برای ساعت کاری منعطف درخواست دهند، اما فراهم کردن این امکان الزاماً وظیفه قانونی شرکت نیست. کارفرمای شما در صورتی‌که دلیل موجهی داشته باشد، می‌تواند به صورت کاملاً قانونی با درخواستتان مخالفت کند. چنین اتفاقی در بهترین حالت باعث ناامیدی شما گشته، و در بدترین حالت نیز به ایجاد اختلاف میان شما منجر خواهد شد. اگر کارفرما روی شما را زمین بیندازد، باید تا ارائه درخواست بعدی 12 ماه صبر کنید .
حتی اگر آنقدر خوش‌شانس باشید که کارفرما با درخواستتان موافقت کند، لازم است تغییراتی دائمی در شیوه‌های کاری خود ایجاد نمایید، و اگر بعداً متوجه شوید که این شرایط جدید کاری باب میلتان نیست، به احتمال زیاد دیگر قادر به تغییر آن نخواهید بود (مگر آن‌که کارفرمایی بسیار سازش‌گر داشته باشید!). چنین تغییراتی در شیوه کار کردن بر خودتان، کارفرمایتان، همکارانتان، و احتمالا دوستان و خانواده‌‌ی شما تأثیر خواهد گذاشت. با این اوصاف، معایب احتمالی کار منعطف شامل چه چیزهایی است؟
معمولا کار منعطف به معنی کار در خانه است
برای یک کارمند، کار کردن در خانه ایده‌آل به نظر می‌رسد. با این وجود، گاهی سخت می‌توان اعضای دیگر خانواده را متوجه این امر کرد که اگرچه شما در خانه حضور فیزیکی دارید، ولی در حال کار کردن هستید و وقتتان برای امورات دیگر آزاد نیست. دیگر قادر نخواهید بود در هر زمانی با دیگران چای و قهوه بنوشید، کارهای خانه را انجام داده یا از بیرون خرید کنید.
1- محو شدن تعادل میان کار و خانه (زندگی)
این موضوع در کنار آنچه در بالا ذکر شد، ما را به این حقیقت می‌رساند که در شرایط کار در خانه، به سختی می‌توان تمایز روشنی بین خانه و کار تعیین کرد. در این شرایط به راحتی و با بهانه‌ی ذهنی «همین کار رو تموم کنم» فراتر از ساعت کاری که برای خود تنظیم کرده‌اید کار خواهید کرد، به جای آن‌که از زمان غیرکاری خود لذت ببرید.
از سوی دیگر، کارفرما و همکارانتان که ساعت کاری متفاوتی دارند، به خود اجازه می‌دهند در زمان‌هایی خارج از زمان کاری شما، با شما تماس بگیرند که گاهی نادیده گرفتن این تماس‌ها دشوار است. ناگهان درمی‌یابید که آن عصر دل‌انگیزی که برای فراغت در نظر گرفته بودید، با مسائل کاری پر شده است.
2-پشت گوش انداختن
لازمه‌ی کار کردن در خانه، میزان قابل توجهی از خودانگیختگی است. در این شرایط، پشت گوش انداختن کارها بسیار آسان می‌شود. بدون حضور کسی که حواسش به شما باشد، یک مرتبه به خود می‌آیید و می‌بینید نصف روز را از دست داده‌اید. درنتیجه مجبور می‌شوید ساعات بیشتری از عصر را به کارهای باقی مانده اختصاص دهید، زمانی‌که در اصل باید صرف تفریح کردن با خانواده می‌شد.
3- مشکلات برقراری ارتباط
این که برقراری ارتباط با همکاران تا چه میزان برای شما آسان باشد (افرادی که ممکن است مثل شما در خانه کار کنند، یا اینکه در دفتر باشند)، به شرایط شما و کارفرمایتان بستگی دارد. هرچند کمبودهای فناوری را نیز نباید دست کم گرفت.
ممکن است سختی ارتباط با همکاران ناشی از ساعت کاری متفاوت آن‌ها باشد. همچنین ممکن است به این نتیجه برسید که سازمان‌دهی ارتباطات، همکاری‌ها، برنامه‌ریزی و تحویل به موقع پروژه‌ها؛ نیاز به صرف انرژی بسیار زیادی دارد.
4- کار در خانه ممکن است به انزوای فرد منجر شود
هرچند به تنهایی کار کردن در خانه (در حالیکه لباس راحتی پوشیده‌اید و چیزی حواستان را پرت نمی‌کند) راحتی زیادی برایتان به ارمغان بیاورد، ولی شما انرژی و خلاقیتی را که کار کردن با دیگران به همراه می‌آورد، از دست خواهید داد. محروم ماندن از حمایت و صمیمیت دوستان، و شور و هیجان موجود در تیم، می‌تواند شما را منزوی و کسل سازد. این موضوع خود بر انگیزه شما اثر گذاشته، و می‌تواند کیفیت کارتان را پایین آورد. برخی مطالعات در ایالات متحده نشان داده‌اند افرادی که در خانه کار می‌کنند بیش از دیگران در معرض افسردگی هستند. اهمیت کیک‌های تولد یا نوشیدنی‌های آخر هفته را که بخش اجتماعی کارتان را تشکیل می‌دهند، دست کم نگیرید.
5- کاهش مزایا
کار منعطف اَشکال متنوعی را در بر می‌گیرد. اگر فقط ساعت کارتان را جابه‌جا کنید، درآمدتان نباید کم شود. اما اگر کار منعطف باعث شود تا ساعت کاری خود را کم کنید، در آن صورت قطعا درآمدتان کاهش خواهد یافت. در نتیجه، حق بیمه بازنشستگی نیز کمتر خواهد شد و کارفرما پاداش‌های کمتری نیز به شما اختصاص می‌دهد. میزان مرخصی استحقاقی شما نیز کاهش می‌یابد.
کارفرما مجاز نیست در خصوص کارکنان پاره‌وقت رفتار تبعیض‌آمیزی انجام دهد بنابراین شرایط آن‌ها باید در مقایسه با یک کارمند تمام وقت، متناسب باشد. اما به هر حال کار منعطف ممکن است باعث شود برخی رویدادهای مهم محل کار را (مانند دوره‌های آموزشی که در زمان عدم حضور شما برگزار می‌شوند) از دست بدهید.
6- احتمال ایجاد مانع در مسیر پیشرفت حرفه‌ای
کار پاره‌وقت یکی از فاکتورهای اصلی تفاوت در پرداخت به زنان و مردان است. زنانی‌که به صورت پاره‌وقت کار می‌کنند، معمولاً پیشرفت چشمگیر یا سریعی ندارند (گاهی خودخواسته و گاهی ناخودآگاه)؛ بنابراین در مسیر شغلی خود درآمد بسیار کمتری نسبت به همکاران مرد خود که شغل‌های تمام وقت دارند، به دست می‌آورند.
7-به حاشیه رانده شدن
این یک حقیقت تلخ است که هنوز در برخی سازمان‌ها نگاهی منفی به دورکاری و کار منعطف وجود دارد. گفته‌های غیر رسمی حکایت از آن دارد که درخواست دورکاری توسط آقایان، ناخوشایندتر دانسته می‌شود.
این برخورد منفی ممکن است خود را به اَشکال ظریفی نشان دهد (و به همین دلیل مقابله با آن سخت‌تر می‌شود). مثلا ممکن است درخواست فردی برای دورکاری پذیرفته شود، ولی فرد از روند تصمیم‌گیری و پیشرفت حرفه‌ای کنار گذاشته شود، زیرا تعهد چنین افرادی (به غلط) زیر سوال می‌رود. تغییرات فرهنگی زمان‌بر است و به آهستگی روی می‌دهد؛ اما دولت‌ها می‌توانند با حمایت خود، زمینه کار منعطف را برای افراد بیشتری مهیا کنند.
8- فشار آوردن به کارفرما
هر چقدر کار منعطف برای شما مفید باشد، باید برخی زیان‌هایی را که برای کارفرمایتان دارد نیز مدّ نظر قرار دهید. ممکن است برای برخی مدیران تغییر جهت به سمت شیوه جدید کار و نظارت سخت باشد، زیرا دیگر قادر به مشاهده‌ی افراد حین انجام کار نیستند.
کارفرمایان وقتی درخواست کار منعطف کسی را می‌پذیرند، عملاً قمار کرده‌اند. برای اینکه برنامه‌های کاری منعطف به خوبی جواب دهند، باید درک متقابل در هر دو طرف ایجاد شود. مدیریت ضعیف این فرایند، منجر به ناکارآمدی شده، و کیفیت کار و ارتباطات را پایین می‌آورد.
نتیجه‌گیری
لازم است شرکت‌ها پیش از به‌کارگیری برنامه کاری منعطف، مزایا و معایب آن را به خوبی بررسی کنند. به طور کلی، استفاده از کار هیبرید یا دوگانه (ترکیبی از هر دو رویکرد) بهترین راه حل است. برای مثال، فرد 3 روز در دفتر و 2 روز در خانه کار کند. به نظر شما این شیوه ایده‌آل نیست؟
مقالات پربازدید